به بهانه هفتم دی ماه سالروز تاسیس نهضت سوادآموزی

نخستين گام در توسعه فرهنگي در هر كشوري، توانايي زن و مرد آن جامعه در بهره مند شدن از متون و مكتوبات و قدرت بر مكتوب كردن خواسته ها و اميال و دانش و تجربه خويش است. بدون بهره مندي از اين نعمت، همه اقدام ها و فعاليت هاي دولت و جامعه در گام هاي بعدي بي تأثير و يا كم تأثير و ابتر خواهد بود. جامعه اي كه دچار چنين محروميتي است، به طور قطع در فقر و رنج مضاعف درگير خواهد بود. با اهتمام اسلام و پيامبر اكرم(ص) بر فراگير شدن دانش، روشن مي شود افراد و جوامعي كه از اين بينايي محروم اند، از اين دين و هم چنين آيين آن فاصله دارند. ديني كه معجزه اش كتاب است. نام آن«قرآن كريم»(خواندني) است، نخستين آيه نازل شده آن با«بخوان» شروع مي شود، به«قلم» سوگند ياد كرده و آن را بزرگ و مقدس مي شمارد و سوره اي را به آن اختصاص مي دهد و پيامبرش اسيران جنگي را در برابر با سواد كردن ۱۰مسلمان آزاد مي كند و براي دانشمندان و قلم آنان ارزشي بيش از جهاد و خون مجاهدان قائل است. به طور طبع دانش آموزي در اين گونه جوامع بايد رايج و فراگير باشد. امام خميني(ره) با پيروزي انقلاب اسلامي، دستور تأسيس نهادي با عنوان«نهضت سوادآموزي» را داد. و تعليم و تعلّم در آن را عبادت دانسته و همه افراد محروم از نعمت سواد را به يادگيري و علم آموزي فرا مي خواند. امام در اين زمينه چنين می فرمایند: «ما مبارزه با بي سوادي را به نحو احسن اجرا خواهيم كرد.»، مايه بس خجالت است در كشوري كه مهد علم و ادب بوده و در سايه اسلام زندگي مي كند كه طلب علم را فريضه دانسته، از نوشتن و خواندن محروم باشد.»، «تمام بي سوادان براي يادگيري و تمام خواهران و برادران باسواد براي ياد دادن بپاخيزند.» اين اهتمام به دليل آن است كه سوادآموزي آغاز كار و مقدمه دانش آموزي است. علم و دانش و لزوم فراگيري آن در اسلام به دوره خاصي از عمر، يا اشخاص خاص و يا به زمان و مكان خاصي محدود نيست و فراغت از تحصيل را واژه اي بي معني مي داند. «هر انساني تا آخر عمرش هم علم احتياج دارد و هم به آموزش و پرورش...» رشد تحقيقات و گسترش امر پژوهش با چنين رويكردي از ارزش گذاري ميسر خواهد بود و نتيجه اي كه مطلوب اسلام است، يعني غلبه قلم ها بر مسلسل ها در اين هنگام قابل دستيابي است. بشر تا در سايه مسلسل و توپ و تانك مي خواهد ادامه حيات بدهد، نمي تواند به مقاصد انساني برسد. آن وقتي مردم به مقاصد اسلامي و انساني مي رسند و به كمال دانش و علم مي رسند كه قلم ها بر مسلسل ها غلبه كند و دانش ها در بين بشر به آن جا برسد كه مسلسل ها را كنار بگذارد و ميدان، ميدان قلم باشد، ميدان علم باشد. و در پيامي مهم ترين عامل در خودكفايي را توسعه مراكز علمي و پژوهشي مي دانند«مهم ترين عامل در كسب خودكفايي و بازسازي، توسعه مراكز علمي و تحقيقاتي و تمركز و هدايت امكانات و تشويق همه جانبه مخترعين و مكتشفين و نيروهاي متخصص و متعهدي است كه شهامت مبارزه با جهل را دارند، واز لاك نگرش انحصاري علم به غرب و شرق به درآمده و نشان داده اند كه مي توانند كشور را روي پاي خود نگه دارند.»

روز گذشته و در بازدیدی که با فرماندار شهرستان صدوق از کلاس های نهضت سواد آموزی در محل گلخانه های منطقه همت آباد رستاق داشتیم ، شاید خوشبین ترین فرد هم تصور چنین صحنه هایی را نمی کرد؛ برگزاری یک کلاس با حضور چند زن و دختر جوان و در بدترین شرایط زندگی و روی موکت های چند تکه.

از خانم"رحمانی" که به عنوان آموزش یار در آنجا حضور داشت، پرسیدم  وضعیت آموزشی را چطور می بینید؟وی در جواب گفت«با توجه به اینکه فاصله ساکنین این گلخانه تا مدرسه مورد نظر زیاد است و خانواده های آنها توان پرداخت هزینه تحصیلی آنها را ندارند در عمل مدرسه ای برای آنها وجود ندارد، آنها با بدترین شرایط بهداشتی و رفاهی زندگی می کنند و تمامی آنها غیر بومی هستند»

ازخانم "رحمانی" پرسیدم که شما چگونه به این محل دورافتاده می آیید؟ وی در پاسخ گفت«ساعت کلاس که پایه تحصیلی چهارم را آموزش می دهم از 6 تا 8 بعداز ظهر است و من هم برای رفت و آمدم مجبورهستم آزانس با هزینه بالا کرایه کنم.»

البته در این بازدید فرماندار شهرستان علاقه و دلسوزی این آموزش یار را ستود و برای رفع مسائل و مشکلات مردم ساکن در آن محل قول مساعد داد.

برای کلیه بحث های یاد شده دو نتیجه گیری می کنم:

1-   نقش نهضت سوادآموزی و دلسوزی آموزش یاران آن که در هر محل و با هر شرایطی به فکر بالا بردن سطح سواد و فرهنگ مردم ایم مرز و بوم هستند.

2-   آموزش به عنوان یکی از زیرساخت های مهم توسعه فرهنگی نیازمند حمایت جدی مسئولین می باشد به طوری که فرهنگ هر جامعه هويت و موجوديت آن جامعه را تشكيل مي دهد؛ و با انحراف فرهنگ، هر چند جامعه در بعدهاي اقتصادي، سياسي، صنعتي و نظامي قدرتمند و قوي باشد ولي پوچ و پوك و ميان تهي است.» فرهنگ مبدأ همه خوشبختي ها و بدبختي هاي ملت است.» راه اصلاح يك مملكت (اصلاح) فرهنگ آن مملكت است، اصلاح بايد از فرهنگ شروع شودو با تقویت زیرساخت های آن مسیر همواری پیش روی توسعه فرهنگی خواهد بود.

در پایان ذکر این نکته نیز ضروری است که هفتم دی ماه سالروز تاسیس نهضت سواد آموزی به فرمان حضرت امام خمینی(ره) مقدمه ای بود بر بالا بردن سطح سواد و دانش در بین مردم ایران اسلامی و یکی از دستاوردهای این نظام مقدس نیز توجه ویژه به روستاییان و گسترش سوادآموزی در بین آنان بطوری که در شهرستان صدوق به عنوان یکی از شهرستان های موفق در عرصه علم و ادب ، بیش از 98درصد مردم با سواد بوده و با تلاش و همت نهضت سوادآموزی شهرستان تا چندسال آینده بی سواد در این شهرستان وجود نخواهد داشت.