با توجه به ضرورت بیان مسئله عفاف و حجاب در سطح جامعه و نیز بیان مکرر آن در نشست های شورای فرهنگ عمومی شهرستان صدوق، مصاحبه ای را با "مسعود حاجی ده آبادی" رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی صدوق انجام داده ایم که از منظر شما خوانندگان گرامی می گذرد.

(فرهنگ عفاف و حجاب؛تهاجم و راه های مقابله با آن)

پایگاه اطلاع رسانی فرمانداری: هدف ما از این مصاحبه این است که بدانیم ضرورت وجود حجاب و تببین آن در جامعه چیست و چه فرد یا ارگانی وظیفه این کار را به عهده دارد؟

حاجی ده آبادی: یکی از محصولات اندیشه و تفکر اسلامی برخورداری از حجاب و حفظ پوشش مناسب است که در دین مبین اسلام به مراتب به آن تأکید و به عنوان یکی از واجبات عنوان شده است ضمن آن که این مهم از لحاظ عقلی و فطری نیز قابلِ شرح و تفصیل می باشد؛ حجاب بدن از ابتدای آفرینش تا کنون؛ به عنوان یک امر فطری در ذات تمام مردم دنیا و در هر دین و مذهبی وجود داشته است.

میزان پایبندی به حجاب در جوامع مختلف؛ متمایز است ولی در مجموع می توان گفت در هر جامعه ای که میزان تقید به عفت و پاک دامنی بیش تر باشد؛ آن جامعه از آسیب ها و صدمات اجتماعی کم تری برخوردار و ضریب خطاپذیری آن به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.

ذکر این نکته ضروری است که تعریف ما از حجاب و عفاف تنها مختص بانوان نیست و این مسئله ای است که تمام اقشار جامعه را دربر می گیرد؛ ولی در جهت تبیین حجاب در اجتماع باید محوریت های مشخصی وجود داشته باشد که این شاخص ها عمدتاً بر اساس نوع پوشش بانوان در نظر گرفته می شود.

مقام معظم رهبری از سال 68 تا کنون بحث شبیخون فرهنگی، ناتوی فرهنگی، تهاجم فرهنگی، قتل عام فرهنگی، جنگ نرم و ... را مطرح کردند و می خواستند که پیامی فراتر از این به ما منتقل کند که اگر می بینید رنگ لباس ها عوض شده؛ پوشش های جامعه تغییر پیدا کرده و ارزش ها در حال از بین رفتن است؛ باید عمیق تر و ریشه ای تر به بررسی این آسیب اجتماعی پرداخت و با از بین بردن منبع و عامل اصلی تغییر ذائقه ها و گرایش های نادرست؛ ارزش های اصیل اسلامی را جایگزین ضدارزش ها نمود.

هدف دشمن از تهاجم فرهنگی تهی کردن یک ملت از باورهای دینی و اعتقادی، از بین بردن خط قرمزها و جلوه بخشی به ناهنجاری هاست؛ لذا به اعتقاد بنده مهم ترین موضوعی که در خصوص مسائل فرهنگی و خاصه عفاف و حجاب مطرح می شود؛ این است که ما به ریشه ها بازگردیم و ببینیم که با هویت دینی و خودباوری ملی چه تبعاتی متوجه جامعه خواهد شد؛ مسلماً در وهله ی اول تقلیدِ بدون تفکر از غرب ، در بین مردم و به ویژه جوانان رواج خواهد یافت و وقتی بنیان جامعه از درون تهی شده و الگوهای مبتذل جوامع دیگر را سرلوحه ی رفتارهای خود قرار دهد؛ به مرگ فرهنگی خود نزدیک شده است.

پایگاه اطلاع رسانی فرمانداری: می توانید عوامل تاثیر گذار بروی مسئله عفاف و حجاب را به طور صریح عنوان نمایید؟

حاجی ده آبادی:یک عامل تاثیر گذار مربوط به درونِ خانواده ها است. متأسفانه ما در فضای خانواده ها مشکلات زیادی داریم؛ مثلاً پیش می آید که مادری از حجاب کاملاً اسلامی برخوردار است اما دخترِ خانواده اصلی ترین شاخص حجاب را هم رعایت نمی کند. حال باید دید که چرا خانواده نتوانسته فرزند را تحت تأثیر خود قرار دهد؛ چه عاملی در شکل گیری این وضعیت تأثیرگذار بوده است؟ از سوی دیگر ممکن است حساسیت های خانواده در زمینه ی حفظ ارزش های اسلامی تقلیل یافته باشد و فکر می کنند که این بی حجابی هیچ گونه تبعات منفی برای فرد و اجتماع در پی نخواهد داشت.

یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار خصوصاً در جامعه ی دانشگاهی؛ فضای خوابگاه ها است. بسیاری از بچه های معتقد و با ایمان ما بعد از ورود به خوابگاه متحمل مشکلات زیادی می شوند و یا این که تحت تأثیر فضای غیردینی قرار گرفته و در زمره ی کسانی قرار می گیرند که خود مروج بدحجابی می شوند.

پایگاه اطلاع رسانی فرمانداری:چه اقدامات سازمان یافته ای تاکنون صورت گرفته است؟ چه نهاد و یا سازمانی به بررسی عوامل زمینه ساز ناهنجاری های فرهنگی در سطح جامعه  پرداخته است؟

حاجی ده آبادی:ما باید به بررسی این مسئله بپردازیم که هدف و تمرکز دشمن از تهاجم فرهنگی در حوزه ی عفاف و حجاب بیش تر شامل چه قشری از جامعه است که البته مشخص است مقاطع سنی نوجوانی و جوانی بیش تر از سایر اقشار جامعه در معرض این خطر قرار دارد..البته آموزش و پرورش به عنوان یکی از ارگان های نزدیک به قشر جوان و نوجوان جامعه می تواند در فرهنگ سازی صحیح از مسئله عفاف و حجاب نقش اساسی داشته باشد.

  در روایات آمده است که: «دو گروه از مردم اند که اگر صالح بودند مردم به صلاح آیند و اگر فاسد بودند مردم به فساد درآیند؛ دانشوران و زمامداران.» پس تأثیر رفتار این دو قشر به صورت مستقیم متوجه جامعه ی مورد هدف دشمن است.

در بحث تبیین حجاب ما با چند طیف مواجه هستیم؛ یک عده هستند که طبق فرمایش مقام معظم رهبری تعریف درستی از حجاب اسلامی ندارد؛ عده دیگر تحت تأثیر فضا قرار می گیرند که به صورت مشخص شورای فرهنگ عمومی وظیفه ی توجیه آن ها را به عهده دارد، گروه سوم کسانی هستند که به هر دلیلی دوست ندارند حجاب شان را رعایت کنند؛ گروه چهارم، حجاب را قبول ندارند اما وضعیت فعلی آن ها در جامعه ضدیتی با ارزش های اسلامی ندارد ولی در مقابل گروه پنجم افرادی هستند که حجاب را قبول ندارند و در تقابل با ارزش های دین و انقلاب اسلامی قرار می گیرند. شکل گیری این گروه ها در جامعه نشأت گرفته از این مسئله است که بسیاری از افراد؛ رعایت حجاب را نوعی محدودیت می دانند؛ در حالی که ذات حجاب مصونیت است و وظیفه ی ما این است که تعریف درست حجاب را در جامعه نهادینه سازی کنیم.

ما باید در برنامه ریزی های مان برای تبیین حجاب؛ متناسب با ویژگی های هر یک از این پنج گروه عمل نماییم تا با یاری خداوند متعال نتیجه ی مطلوب حاصل شود.

پایگاه اطلاع رسانی فرمانداری: چه راهکارهایی برای برون رفت از وضعیت ناهنجار حجاب در جامعه وجود دارد؟

حاجی ده آبادی: ایستادگی ما در مقابل حرکت برنامه ریزی شده ی دشمن مبنی بر عفاف زدایی جوامع اسلامی؛ مستلزم این است که شیوه ها و ابزارهای این عملیات را شناسایی نماییم.

یکی از شیوه های راهبردی این تهاجم مدیریت حوزه ی یقین و شک است؛ یعنی اگر دشمن بتواند یقینیات گروه هدف را به شک و شبهه مُبدل سازد به هدف نهایی خود دست یافته است.

نکته ی دوم مدیریت حوزه ی حُب و بُغض است. ما باید با تأسی از الگوی اسلامی؛ حُب و بُغض جامعه را مدیریت کنیم به طوری که محبت تمام خوبی ها در دل مان قرار بگیرد و در عین حال نسبت به کسانی که با این تفکر در تضاد هستند؛ مرز بندی داشته باشیم چرا که یکی از اهداف عمده ی دشمن از تهاجم فرهنگی نیز از بین بردن همین مرز بندی ها است. آن ها می خواهند الگوی یک خانواده ی غربی به درون خانه های ما راه یافته و به عنوان یک ارزش برای جوانان مسلمان ایرانی پذیرفته شود.

متأسفانه علی رغم تکثر و تعدد نهادهای فرهنگی؛ فعالیت قابل قبولی برای تبیین مسئله ی حجاب و عفاف در جامعه صورت نگرفته است و اگر دشمن این مهم را مورد هدف قرار داده به دلیل آن است که بر تمام ضعف های موجود در شاکله ی مدیریتی ما واقف بوده و پاشنه ی آشیل ایران را شناسایی نموده است.

البته ما نباید این گونه تصور کنیم که هر جوان بدحجاب و یا بی حجابی؛ دارای زمینه های بی عفتی است. چرا که گاهی فطرت انسان بسیار پاک و ناآلوده است اما به دلیل قرار گرفتن در یک شرایط خاص، در راستـای تفکر غالب بر محیط تغییر موضع می دهد و به تفکر و دیدگاهی گرایش می یابد که هیچ گونه تحلیـل و بررسی نسبت به آن انجام نداده است.

پایگاه اطلاع رسانی فرمانداری: ما در بدنه ی مدیریتی جامعه ی اسلامی مان؛ چه تدبیر واحد و یکسانی را اندیشیده ایم که بتوانیم در مقابل توطئه ی بزرگ هویت زدایی دشمن ایستادگی نماییم؟

حاجی ده آبادی:تا امروز حرکت متعادلی در این زمینه انجام نشده؛ گاه ما دچار افراط گرایی شدیم و گاه تفریط نمودیم و این حالتِ افراط و تفریط؛ جوانِ ما را در یک موقعیت بی تصمیمی و انفعال قرار داده است. از طرف دیگر ما در جهت مقاوم سازی نسل ها از زمان تولد تا ورود به اجتماع نیز هیچ گونه اقدام مناسبی انجام نداده ایم. به تعبیر حضرت آیت ا... جوادی آملی وقتی علمی که ما در این مراکز به مخاطب ارائه می دهیم؛ سکولارم است چه انتظاری داریم که اسلام در فکر، ذهن، حجاب، ازدواج، خانواده و محیط اجتماعی شخص سیطره یابد؟

متولیان در این حوزه مردم را بلاتکلیف رها کرده اند؛ نمی خواهم بگویم فقط مسئولین باید نقش خود را ایفا کنند؛ نه! مسلماً نقش خانواده در این بین غیرقابل انکار است اما متولیان مربوطه نیز نتوانستند آن گونه که باید و شاید به انتظارات مردم در این حوزه؛ جامه ی عمل بپوشانند. با این حال اقداماتی هم انجام شده که تا حدودی نتیجه بخش بوده است ولی یک نرم افزاری وجود دارد که تمام این فعالیت ها را خنثی می کند و آن جریان سکولارمی است که در زندگی روزمره ی ما پذیرفته شده است بعد هم اسلام را به مبانی سکولاریسم سنجاق کرده ایم و جالب این که در مسیری که نام آن را اسلام گذاشته ایم در حال حرکت هستیم؛ نماز می خواهیم اما حجاب مان مشکل دارد؛ روزه می گیریم ولی مجالس عروسی مان به آن شکل برگزار می شود ...

این یعنی دشمن توانسته عُرفِ سکولارم را بر عُرفِ قدسی مسلط کند و ما را در فضایی قرار دهد که همیشه به دنبال آن بود. البته این نشان دهنده ی تسلیم شدن ما نیست.

متأسفانه فضای امروز جامعه ی ما گرایش به بدحجابی است اگر امروز جوانی بر اساس ارزش های مقدس دین بر حجاب خود اهتمام می ورزد؛ کار بسیار با ارزشی انجام داده چرا که در ابتدای انقلاب و در یک برهه زمانی خاص خیلی ها به حجاب روی آوردند اما با تغییر شرایط محیطی و اجتماعی کم آورند و نتوانستند از آرمان های خود دفاع کنند ولی اگر در جامعه ی امروز و در چنین شرایطی که دشمن از هر سو هجوم آورده بتوانیم عفاف و حجاب خود را حفظ کنیم؛ آن وقت است که به معنای واقعی کلمه از ارزش های اسلامی صیانت کرده ایم.

از امیرالمؤمنین(ع) می پرسند که عفت و پاک دامنی چه جایگاهی دارد؛ ایشان در پاسخ می فرمایند: «قدر و منزلت مجاهدی که در راه خدا به شهادت می رسد؛ بالاتر از کسی نیست که می تواند گناه کند؛ اما عفت می ورزد»

پایگاه اطلاع رسانی فرمانداری: در حوزه ی ابزارها و روش ها و مشخصا خنثی سازی تبلیغات غرب در جهت دین زدایی چه اقداماتی برای تبیین فرهنگ حجاب در جامعه اسلامی ایران انجام شده است؟

حاجی ده آبادی: اگر تمام تلاش ما برای تبیین حجاب در جامعه باشد ولی به موضوع عفاف و حفظ حریم های آن اشاره ای نشود؛ نتیجه ی مطلوب به هیچ وجه حاصل نخواهد شد.

به جرأت می توان گفت که درحال حاضر اصلی ترین مشکل ما در این زمینه، عدمِ تبیین مسئله ی عفاف در جامعه است؛ زیرا اگر عفاف در میان مردم از بین برود خود به خود بی حجابی و بی بند و باری جایگزینِ آن خواهد شد.

یکی از مشکلاتی که رابطه با این بحث وجود دارد؛ عدمِ آشنایی فرزندان ما از پیش از دوران ابتدایی با مقوله ی حجاب و عفاف است لذا بنده بر این باورم که اولین قشری که به آموزش این مسائل احتیاج دارند والدین و در مرحله ی نخست مادران؛ هستند.

از طرف دیگر در ادارات ما هنوز معنای درست حجاب؛ تفهیم نشده است. در بسیاری از برنامه های تلویزیونی ما نه تنها تلاشی برای ترویج عفاف صورت نمی گیرد؛ بلکه عیناً و دقیقاً به تحقق اهداف دشمن کمک می شود.

به عبارت دیگر در برخی مواقع تلویزیون نقش رسانه ی مورد دل خواه دشمن را ایفا می کند و دیگر حتی لازم نیست که بچه های ما سریال های شبکه های ماهواره ای را نگاه کنند؛ بسیاری از تبلیغات ماهواره ای از طریقِ همین شبکه های رسانه ی ملی به جوانان ما عرضه می شود.

تا زمانی که مسئولین ما به این باور نرسند که عفاف و حجاب باید در ابتدا از درون خانه ها ترمیم شود؛ اهداف کلان فرهنگی که در این زمینه ترسیم شده است؛ به مرحله ی تحقق نخواهد رسید. مسئولین باید در مرحله ی ابتدایی به تبیین حجاب در خانه و خانواده ی خود بپردازند چرا که اگر این قشر به عنوان الگو دچار ضعف باشد؛ هرگز نخواهند توانست در این زمینه به دیگر اقشار جامعه یاری رساند.

پایگاه اطلاع رسانی فرمانداری: خانواده یک رکن است، اما همه چیز نیست. ما فرزندان را تا یک سنی در خانواده ها تربیت می کنیم؛ بعد از آن جوانِ ما وارد یک فضای تربیتی جدید می شود؛ فضای دانشگاه، ارتباط با دوستان،  اینترنت و ... همه ی این ها از جمله عواملی است که در تربیت فرزندان ما تأثیرگذار می باشد. ما می خواهیم بدانیم از چه راه هایی می توان نسل جوان جامعه را در برابر این عوامل بیرونی واکسینه کرد؟

حاجی ده آبادی: امروز جوانان ما در یک برزخ بسیار سخت گرفتار شده اند؛ از یک طرف تبلیغات رسانه ای که در تقابل با ارزش های اسلامی وجود دارد؛ او را درگیر نموده و از طرف دیگر این قشر عمدتاً در محیط خانواده به یک سری اصول پایبند هستند که در مغایرت با تبلیغات غرب است؛ لذا جوان ما نمی داند که باید چگونه برخورد کند و برای مصون ماندن از مخاطرات این هجمه ها چه رویه ای را در پیش بگیرد. ما نمی توانیم اجازه بدهیم که فرزند مان فقط تحت تأثیر خانواده باشد یا این که بالعکس؛ از خانواده بِبُرد و صرفاً طبق الگوی جامعه تربیت شود؛ چرا که در هر دو صورت ضرر کرده و صدمات جبران ناپذیری به شخصیت وی وارد خواهد شد.

پایگاه اطلاع رسانی فرمانداری: صحبت پایانی شما در باره مسئله عفاف و حجاب در سطح جامعه؟

حاجی ده آبادی: ما امروز نمی توانیم اهتمام به مسئله حجاب و عفاف را یک مسئله تک بعدی و مستند به تک عوامل بدانیم مادامی که در کشور این درد احساس نشود و همه دور یک میز مشترک حداقل هایی را تعریف نکنند و تصمیمی برای حرکت نگیرند ما این هزینه ها را باید بپردازیم.

ما قانون کم نداریم؛ شورای انقلاب فرهنگی، شورای فرهنگ عمومی و راهکارها و قانون های مختلفی که تصویب کرده اند اما یک ستاد مرکزی باید این مقوله را مهندسی بکند و یک کف و حداقلی را تعریف نماید. تا زمانی که این حد مورد اهتمام متولیان امر قرار نگیرد، ما این هزینه ها را خواهیم پرداخت.

نکته دیگری که در اینجا لازم است به آن اشاره شود این است که مسئله حجاب برخی مواقع رنگ بومی و برخی اوقات رنگ ملی دارد و نوع نگاه ما به دختران و پسران است که کمتر نیز به آن پرداخته شده؛ به اعتقاد بنده یکی از زمینه های آسیب پذیری ما در حجاب دختران، نگاه متفاوت ما به دختران نسبت به پسران است و بنده بر اساس تجربه ارتباط با جوانان به این نتیجه ی قطعی رسیده ام که تا وقتی که خانواده های ما دختران را به عنوان نعمت های الهی و فرزندان موهبتی از جانب خداوند نپذیرند و باب محبت را با آنان باز نکنند ضریب آسیب پذیری دختران در جامعه ضریب بالایی خواهد بود.

در مواردی برایمان محسوس و ملموس می شود که دختر ما قصد بروز خود و به نوعی خود نمایاندن و برقراری یک ارتباط عاطفی با مجموعه بیرونی از این راه دارد. موضوع مورد بررسی قرار داده می شود و نتیجه می گیریم در خانه مورد توجه نیست. و دختر بودن او به عنوان یک نقیصه محسوب می شود نه به عنوان یک فضیلت الهی و خدادادی؛ این زمینه آسیب را ایجاد می کند. ما در این خصوص باید به موازین اسلام برگردیم و بدانیم فرزند یک نعمت الهی است، پسر و دختر ندارد؛ بلکه در حوزه ی امور عاطفی باید به دختران بیشتر توجه کرد.

امیدوارم با پیگیری های خوب استانی و شهرستانی مسئله عفاف و حجاب که دغدغه مسئولین است به خوبی در سطح جامعه تبیین گردد و این مهم با شیوه علمی و عملیاتی به سمت گسترش جامعه محمدی پیش رود.

پایگاه اطلاع رسانی فرمانداری: حرف آخر؟

حاجی ده آبادی: در اینجا جا دارد از تلاش های امام جمعه محترم اشکذر، فرماندارمحترم و فرهیخته شهرستان صدوق و کلیه اعضای شورای فرهنگ عمومی که نسبت به گسترش فرهنگ عفاف و حجاب در سطح شهرستان اهتمام ورزیده اند تشکر و قدردانی نمایم و همچنین از این ابتکار بسیار زیبای پایگاه اطلاع رسانی فرمانداری و مصاحبه با مدیران شهرستان صدوق و بیان مسائل مهم جامعه سپاسگزاری نمایم.

به امید تعالی بیش از پیش ایران اسلامی.